Bezpieczeństwo instalacji elektrycznej nie kończy się na jej prawidłowym wykonaniu. Aby mieć pewność, że użytkowana instalacja nadal spełnia swoje funkcje i nie stwarza zagrożenia dla życia, zdrowia i mienia, należy regularnie wykonywać pomiary elektryczne. Obowiązek ten dotyczy nie tylko firm czy instytucji, ale także właścicieli domów i mieszkań. W tym artykule wyjaśniamy, czym są pomiary elektryczne, kto musi je wykonywać, jak często oraz dlaczego nie warto ich zaniedbywać.

Czym są pomiary elektryczne?

Pomiary elektryczne to zestaw badań technicznych, które mają na celu ocenę stanu technicznego i bezpieczeństwa instalacji elektrycznej. Wykonuje się je za pomocą specjalistycznych urządzeń pomiarowych przez osoby z odpowiednimi uprawnieniami (najczęściej SEP E+D z pomiarami).

Pomiary te obejmują m.in.:

pomiar rezystancji izolacji przewodów,
pomiar impedancji pętli zwarcia,
pomiar skuteczności ochrony przeciwporażeniowej,
sprawdzenie działania wyłączników różnicowoprądowych,
sprawdzenie ciągłości przewodów ochronnych,
ocenę stanu rozdzielnic i osprzętu elektrycznego.

Po co wykonuje się pomiary?

Regularne pomiary pozwalają:

wykryć zużycie lub uszkodzenie izolacji przewodów,
sprawdzić, czy zabezpieczenia (bezpieczniki, różnicówki) działają poprawnie,
zapobiec porażeniu prądem lub pożarowi,
spełnić wymagania prawa budowlanego i przepisów przeciwpożarowych,
uzyskać odbiór nowej lub modernizowanej instalacji,
udokumentować bezpieczeństwo instalacji w razie kontroli (np. przez PIP, PSP, ubezpieczyciela).

Jak często trzeba wykonywać pomiary?

Częstotliwość wykonywania pomiarów elektrycznych zależy od rodzaju obiektu i jego przeznaczenia. W Polsce obowiązuje w tej kwestii:

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. 2022 poz. 1225).

🔸 Budynki mieszkalne jednorodzinne

Zaleca się wykonywanie pomiarów co 5 lat, choć nie ma jednoznacznego przepisu nakazującego ich obowiązkowość.
W przypadku sprzedaży nieruchomości lub ubezpieczenia – dokumentacja pomiarowa może być wymagana.

🔸 Budynki wielorodzinne, biurowe, usługowe, handlowe

Obowiązek wykonywania przeglądu instalacji elektrycznej co 5 lat (zgodnie z art. 62 ust. 1 pkt 2 ustawy Prawo budowlane).
Pomiary muszą być wykonywane przez osobę z odpowiednimi kwalifikacjami.

🔸 Obiekty użyteczności publicznej, zakłady przemysłowe, hale

Co 1 lub 5 lat, w zależności od warunków środowiskowych (np. duża wilgotność, zagrożenie wybuchem).

🔸 Tymczasowe instalacje (np. place budowy, jarmarki, imprezy masowe)

Przed uruchomieniem i każdorazowo po demontażu i montażu – pomiar obowiązkowy.

Kto może wykonać pomiary elektryczne?

Pomiary mogą być wykonywane wyłącznie przez osoby posiadające:

świadectwo kwalifikacyjne SEP E z uprawnieniami do pomiarów kontrolnych,
odpowiedni sprzęt pomiarowy (skalibrowany i z aktualnym świadectwem wzorcowania),
wiedzę praktyczną i doświadczenie w ocenie instalacji.

Po wykonaniu pomiarów, elektryk sporządza protokół pomiarowy, który powinien zawierać:

dane identyfikacyjne instalacji,
datę wykonania pomiarów,
szczegółowe wyniki każdego testu,
podpis osoby wykonującej pomiary i numer uprawnień.

Co grozi za brak pomiarów?

Brak aktualnych pomiarów elektrycznych może skutkować:

odmową wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela po pożarze lub awarii,
mandatem lub karą administracyjną w razie kontroli (np. PIP, straż pożarna),
odpowiedzialnością cywilną lub karną za wypadki z udziałem prądu,
problemami przy sprzedaży lub wynajmie nieruchomości.

Jakie urządzenia podlegają pomiarom?

Poza całą instalacją wewnętrzną, pomiarami mogą być objęte:

gniazda wtykowe (szczególnie w miejscach publicznych),
oświetlenie ewakuacyjne i awaryjne,
urządzenia grzewcze (piece, bojlery),
agregaty prądotwórcze,
rozdzielnice elektryczne,
systemy alarmowe i monitoring,
uziemienie i odgromienie.

Pomiary elektryczne to kluczowy element nadzoru nad bezpieczeństwem każdej instalacji. Regularne kontrole nie tylko pozwalają spełniać wymogi prawa, ale przede wszystkim chronią zdrowie i życie mieszkańców oraz użytkowników budynków. Nie warto czekać na awarię – lepiej zapobiegać niż naprawiać. Profesjonalne pomiary wykonane przez uprawnionego elektryka to niewielki koszt w porównaniu z potencjalnymi stratami wynikającymi z zaniedbania.